Ses İnceleme ve Raporlama
Mahkemeye taşınmış adli olayların incelenmesinde uygulanan bir yöntem olan ses inceleme pek çok konuya ve olaya açıklık getirmek için oldukça fazla kullanılan bir yöntemdir. Mahkemede delil yetersizliği yaşanması durumlarında mahkeme tarafından bir bilirkişi raporu istenir. Bu raporu almak için ise alanında uzman olan bilirkişi ile incelemeler yapmak gerekir. bilirkişilerin sıklıkla uyguladığı pek çok yöntem olsa da olayların altındaki detayları bulmak için en çok uygulanan yöntemlerden birisi de ses incelemesidir.
Genellikle delil niteliği taşıyan konuşmalar ya da ses kayıtlarının bulunması ile mahkeme süreci kısalır ve olaylar daha kısa sürede açıklığa kavuşur. Ses kaydı pek çok araçtan yapılabileceği için hepsinden elde edilen kanıtlar mahkeme tarafından delil olarak kabul edilir. Bu araçlardan bazıları ise; ses kayıt cihazları, telefonlar, fotoğraf makineleri, güvenlik kameraları gibi cihazlardır. Bu cihazlardan elde edilen veriler bilirkişi tarafından incelenerek bilirkişi raporu oluşturulur.
Ses incelemelerinde en önemli detay işinde uzman kişiler tarafından incelemeler yapılması gerektiğidir. Bunun nedeni ise ses kayıtları üzerinde montajlar ya da oynamalar yapıldığında fark edilmeli ve herhangi bir yanılgıya düşülmemelidir. Bilirkişi tarafından verilecek olan deliller doğrultusunda mahkemede verilecek olan karar da büyük ölçüde değişiklik göstereceği için oldukça önemlidir. Aynı zamanda bilirkişi raporunda yer alan verilere göre suç işleyen tarafın cezası da belirlenecektir. Bu nedenle incelemeler detaylı ve dikkatli bir şekilde yapılmalıdır.
Ses Kaydı İyileştirme
Bazı durumlarda mahkeme tarafından delil niteliği taşıyacak ses kayıtlarına ulaşılabilir. Ancak elde edilen veriler çoğu zaman net ya da belirgin olmayabilir. Bu nedenle günümüzdeki teknolojiden faydalanarak ses kayıtları üzerinde iyileştirmeler yapılıyor. Bu sayede sesin daha net olması sağlanarak daha kolay anlaşılır bir hale geliyor ve mahkemede delil olarak sunulması konusunda da daha elverişli oluyor. Bu nedenle gerekli bilgisayar ve yazılımlar ile delil olarak kullanılabilecek nitelikte olan ses kayıtları üzerinde iyileştirmeler yapılabiliyor.
Gürültülü bir ortamdaki ses kaydının gürültüden arındırılması, kısık olan ses kayıtlarının ise daha yüksek bir ses haline getirilmesinde oldukça sık olarak tercih edilen bir yöntemdir. Bu yöntemden sonra ise ses kayıtlarının kâğıt üzerine aktarılması da en çok ilgi gören kayıt işlemlerinden birisi olarak görülüyor.
Ses İnceleme ve Raporlama Alanları
Ses kaydı inceleme pek çok alanda kullanılıyor. Bu nedenle en çok merak edilen konular arasında hangi durumlarda ses kaydı incelemesinin yapılacağı yer alıyor. Günümüzde en fazla ses kaydı incelemesinin yapıldığı durumlardan biri incelenecek olan sesin sahibini bulmak konusundadır.
Genellikle konuşma esnasında herhangi bir video ya da görüntü olmamasından dolayı yalnızca sesten şüphelinin kim olduğu çözülmeye çalışılır. Ancak bu oldukça zor gibi görünen bir durumdur. Bu konuda en etkili ve verimli çalışmaları alanında uzman bilirkişiler özel teknikleri ve eğitimleri ile gerçekleştirebilirler. Vurgu, tonlama, söz dizimi gibi belli detayları göz önünde bulundurarak suçlu olan kişinin tespit edilmesi sağlanır. Ancak bu noktada en çok dikkat edilmesi gereken şey sesin kalitesinin iyi olmasıdır. Anlaşılabilir ve net bir ses için gerekli durumlarda ses iyileştirmelerine de başvurulabilir.
Ses İncelemesi Hakkında Verdiğimiz Hizmetlerimiz
Ses incelemelerinde kullanılabilecek yazılımlarda sayısal ses işleme teknikleri tabanlı yöntemler uygulanmaktadır. Kullanılan bu yöntemlerin adli ses inceleme yöntemi olarak sayılabilmesi için adli niteliğe sahip olması gerekmektedir. Ses inceleme yazılımlarının adli açıdan değerlendirilebilmesi için bu yazılımların aşağıdaki özellikleri barındırması beklenmektedir.
Konuşma Çözümleme
İncelenecek ses kaydı üzerinde kayıtta geçen konuşmaların yazıya dökülmesi işlemi olarak tanımlanmaktadır. Bu çözümleme, kullanıcının ses kaydını segmentlere ayırıp her bir segmente karşılık o dildeki ifadeleri (fonem, hece, harf, kelime vs.) segment ile birlikte kaydetme işlemidir. Konuşma kaydı çözümleme işleminden sonra kayıt içerisinde istenilen ifadenin aratılması, konuşma kaydının dökümünün alınması gibi işlemler mümkün hale gelmektedir.
Kayıt Bütünlüğünün Doğrulanması
Adli olaylarda delil olarak kullanılabilen ses kayıtları bütünlük açısından değerlendirildiğinde dikkate alınması gereken noktalar, o ses kaydının tek bir parça halinde olması ve üzerinde herhangi bir düzenleme yapılmamış olmasıdır. Günümüzde ses kayıtları ücretsiz birçok yazılım ile kolayca düzenlenebilmekte ve ortaya yeni bir ses kaydı çıkarılabilmektedir. Bir ses inceleme yazılımının adli ses inceleme yazılımı olarak kullanılabilmesi için adli vakalara konu olmuş ses kayıtları üzerinde kurgu/montaj tespiti yapıp kayıt bütünlüğünü doğrulayabilmesi gerekmektedir.
Otomatik Ses İzi Eşleştirme
Otomatik ses izi eşleştirme, içerik olarak niteliği belirsiz olan ses kaydının bilinen bir ses kaydı ile eşleştirilmesi işlemi olarak tanımlanmaktadır. Birçok problem adli açıdan otomatik ses izi eşleştirme analizi ile çözülmektedir. Örneğin incelenecek ses kaydında bulunan bir silah sesine ait ses izi üzerinden silahın marka/model tespitinin yapılması veya ses kaydındaki konuşmacıların teşhis edilmesi mümkün hale gelebilmektedir.
Adli ses inceleme yöntemlerinden biride ses kaydının kalitesini ve anlaşılabilirliğini arttırmak için yararlanılan kayıt iyileştirmedir. Kayıt iyileştirme ile ses kaydı yapılan cihazdan kaynaklanan gürültüler önemli ölçüde temizlenmektedir. Gürültü azaltma ve sesli kısımları vurgulama gibi kayıt iyileştirme işlemlerinden sonra konuşma çözümleme, konuşmacı teşhis ve tanıma, konuşmacı profili belirleme gibi işlemler daha başarılı sonuç vermektedir.
Birden Çok Konuşmacıyı Ayırt Etme
Adli vakalarda dijital delil olarak kullanılan ses kayıtlarının incelenmesi sırasında, bu kayıtlarda geçen konuşmalarda işitsel olarak birbirlerine benzeyen birden fazla konuşmacının var olması bu konuşmacıların seslerinin yazılım yolu ile ayrıştırılması gerekliliğini ortaya çıkarmaktadır. Birden çok konuşmacı varlığının söz konusu olduğu bir ses kaydı üzerinde belirli kişiye ait sesin mevcut olup olmadığının tespiti, mevcut ise bu kişinin seslendirdiği zaman aralığının belirlenmesi ve ses kaydındaki konuşmacıların seslendirdiği bölümlerin ayrı ayrı segmente edilmesi işlemleri gerçekleştirilebilmektedir.
Maskelenmiş Ses Analizi
Ses maskeleme, bir ortamda kayıt altına alınan konuşmaların yüksek müzik veya televizyon sesleriyle fiziksel maskelemeye maruz kalması olarak bilinmektedir. Özellikle yasal dinlemelerde, dinlendiğinden şüphelenen kişi tarafından kaydın kalitesini bozacak maskeleme yapılıyorsa bu ses kaydına gerçek zamanlı veya sonradan maskelenmiş ses analizi uygulanıp ses kaydında sadece konuşmanın olduğu kısımlar vurgulanabilmektedir.
Gerçek Zamanlı Ses Analizi
Adli ses analizleri, analizin yapıldığı zaman açısından, sesin kayıt altına alındığı esnada ve ses kaydı alındıktan sonra analiz yapılması şeklinde temel olarak ikiye ayrılmaktadır. Gerçek zamanlı ses analizi, ses kaydının oluştuğu esnada anlık analiz yapılması işlemidir. Bu tür analizde kayıt cihazı yazılıma bağlanıp yazılım ve donanımın eşzamanlı çalışması sağlanmaktadır. Kayıt iyileştirme, spektrum analizi, maskelenmiş ses analizi gibi işlemlerin gerçek zamanlı analiz yoluyla yapılması konuşmayı net anlaşılır hale getirmekte ve konuşmacı tanımayı kolaylaştırmaktadır.